|
O‘rtoqlarga otkrevenniy xat Do‘stlar, danniy mament rodnoy
tilimizga davlat statusi berilgan
ukaz chiqqaniga yigirma ikki
yildan oshdi. Bu katta srok.
Shuncha yil bo‘libdi-yu,
fakticheski hali ham tilimizga
raznob-razniy so‘zlarni
aralashtirib gapirib, porot
bo‘layapmiz. Katta bratanlar ham,
molodoylar ham chista o‘zbek
tilida gaplashmayapti.
Inostranslar bu turishda
ustimizdan tugul,
yonboshimizdan ham kulib
tashlaydi. Axir bu pozor-ku.
Birgina misol, qo‘shiqchi
zvezdalarimizni olaylik. O‘zbekcha
kuylaydi, lekin o‘zbekchani
bilmaydi. Na vsyaki sluchi, hoy
barakatopgur to‘g‘ri talaffuz
qilishni o‘rganib qo‘y, deydigan
odam yo‘q. Otvetsvennost sust.
Vot problema gde? Bu ketishda
dedushka, babushkalarimizning
so‘zlarini polniy unutib
yuboramiz, shekilli. E, bo‘lmagan
gap, mazgini qotirma
deyayapsizmi?
Vot, naprimer, sizlarga o‘zim
guvoh bo‘lgan bir ikkita-svejiy
voqeani aytib beray. Yaqinda bir
to‘da druglarim bilan stadionga
futbol ko‘rgani tushdik.
Biz balet
qiladigan komanda birinchi
taymda normalniy o‘ynab turuvdi.
Ikkinchi taymda suluchayno
duxiga o‘tirsa bo‘ladimi?! Srazi 2
ta gol o‘tkazib yubordi.
Deystvitelniy bemalol yutsa
bo‘lardi. Aksiga olib futbolistlar
sudya bilan protiv bo‘lib qolishdi.
Natijada bir o‘yinchimiz krasniy
kartochka olib maydondan
quvildi. Nervim chiqib ketdi. Bir
payt qarsam yonimdagilar
ruschasiga Pedya (sudyaning
ismi shunaqa bo‘lsa kerak) men
birinchiman deb baqirayapti. Shu
yerda ham haqiqat yo‘q deb
xunobim oshdi. E’tibor bersam,
ular refereni arazladi deb
o‘ylashgan chog‘i, avval uning
ismini aytib, keyin araz, araz deb
baqirishayotgan ekan. Ne mojet
bыt deya quloqlarimga
ishonmadim. Bo‘larkan-ku,
yomon gapni ham shunday
ifodalasa, malades deya
yonimdagi kishining yelkasiga
qoqib qo‘ydim. Notanish kishi
menga olayib, «Chort poberi,
durak, sudyani so‘kyapmiz-ku?»,
desa bo‘ladimi.
Keyin bilsam,
bolelshiklar baralla so‘kinayotgan
ekan. Yer, yo‘g‘e, stadion
yorilmadi kirib ketsam. Rosa
uyaldim. Kontso kontsov
yutqazganimiz undan badtar
alam qildi.
Shundoq, domimizni yonida
shkola bor. Ishga ketayotib, bir
to‘da molodoylarning bir-biri
bilan urushayotganini ko‘rib
qoldim. Borib ularni ajratmoqchi
bo‘lsam, razborga aralashma deb
baqirishdi. Mushtday
xuliganlarning priznavat
qilmagani mayli, nuqul allaqanday
men tushunmaydigan so‘zlar
bilan so‘kinib, mening o‘zimga
naezd qilib ketishdi. Ichimda
pojar boshlanganday bo‘ldi.
Grajdanlar, neujilli, sof o‘zbekcha
gapirishning iloji bo‘lmasa?
Karochchi, gapni aylantirmay,
srazi aytib qo‘yay, xullas bu
holatlardan vobshe
nedavolenman. Bu problemani
reshat qilmasak bo‘lmaydi.
Pomoemu, dastavval problema
detsadami, maktabdami, yoki
o‘zimizdami, buni tochno
aniqlash zarur.
Ana undan keyin
unga srochno chek qo‘ysa
bo‘ladi.
Bundan tashqari birinchi
ocheredda davayti, bugundan
chisto o‘zbekcha gapirishni
boshlaylik. Spor o‘ynayman,
nevozmojniy narsaning o‘zi yo‘q,
harakat qilsak eplaymiz. Tak chto,
xotya bы haftaning konkretniy
bir kunida zarubejniy
aralashtirmasdan gaplashsak,
otvechayu, maqsadimizga erisha
olamiz. Naprimer sredami,
chetvergmi, farqi yo‘q. Barchamiz
uchun udobni kunni tanlasak
bo‘ldi. Pojaluysta, o‘sha kuni
oilada bolalar bilan, ishxonada
sotrudniklar bilan chista
o‘zbekcha muloqotda bo‘lamiz.
Kelishdik-a. Poka shu gaplar.
Dalshe yana o‘ylashib ko‘ramiz.
|
