Дата: PAYSHANBA, 2012.07.19, 20:54 | Сообщение # 30
Группа: Удаленные
Tonggi qoʻngʻiroq
-Dunyoda hayotingga sobiq sevgilingning qaytishidan yomonroq narsa yoʻq, ayniqsa u aqldan ozgan boʻlsa,-dedim taram-taram iz boʻlib yorilib ketgan tsement shiftga koʻzimni qadagancha. Men Missuri shtatining eng «namunali» Potosi turmasidagi kameralardan birida yotardim. Keyin yonboshimga oʻgirildim va kameradoshimga qaradim.-Anchadan beri shu yerdamisan, Oskar?
-Yetti yilu toʻrt oy oʻn toʻrt kundan beri.
Men toʻqqiz oyu oʻn sakkiz kun yetti soatu oʻttiz yetti daqiqadan beri hayotim oʻtayotgan, maydoni yetti kvadrat metr boʻlgan xonaga koʻz yugurtirdim. Ikki chekkada yotish uchun moʻljallangan ikkita temir karavot, yuz-qoʻlni yuvish uchun kran va oyna. Kameradoshim Oskar.
-Aylanib kelishimizga hali yarim soat bor ekan,-dedi u.-Bu yerga nega tushganingni aytib berasanmi?-U astoydil yonboshlab oldi.
Men hikoyamni boshladim.
Hammasi bir yilcha burun boshlandi. Telefon jiringlagan paytda men nonushta qilayotgandim. Xotinim Jina goʻshakni oldi va ayol kishining meni soʻragan ovozini eshitdim. Jina bir oz ikkilangach, goʻshakni menga uzatdi va xotinimning qoʻrqinchli nigohidan seskanib ketdim. Jina oʻta rashkchi edi. Rostini aytsam, men haqiqatan boshqa ayollarga koʻz tashlab turardim va koʻz tashlash bilangina cheklanardim. Ammo Jina buni tushunmas, shuning uchun meni tinmay xiyonatkorlikda ayblardi. Men ayollarga faqat qarab qoʻyishimni, unga xiyonat qilmasligimni aytganimda esa battar gʻazabga minardi. Biz turmush qurganimizga oʻn uch yil boʻlgandi. Meni notoʻgʻri tushunmang, xotinimni judayam sevardim. Faqat rashkchiligi uning eng katta kamchiligi edi.
-Allo,-dedim goʻshakni olib.
-Bobbi? Meni tanidingmi?
Miyamning qat-qatida xira xotiralar uygʻondi. Aftidan, ilgari men gaplashib yurgan qizlardan birontasi boʻlsa kerak. Yuzim shu zahoti qizarib ketdi. Meni diqqat bilan kuzatib turgan xotinim xonadan oʻqdek uchib chiqib ketdi. Hayron qolganim, u yotoqxonaga kirib parallel telefon goʻshagini koʻtarmadi.
Ha, uni unutib boʻlarkanmi? Diana Makkormik. U bilan xotinim bilan tanishishimdan bir yilcha oldin uchrashib yurardim. Bu joʻshqin, ehtiroslarga boy va oxiri ayanchli qisqa sevgi boʻlgandi. Diananing duch kelgan erkak bilan uchrashaveradigan bema’ni odati bor edi. Albatta, bu haqda menga hech kim aytmagan, oʻzim ham sezmagandim. Biz olti oycha uchrashib yurganimizdan keyin Diana bir kuni uchrashuvga kelmadi. Men uning kecha qaerda boʻlganini, uchrashuvga nima uchun kelmaganini soʻradim. «Qaerda boʻlardim?-dedi Diana.-Boshqasi bilan edim. Yoki bu senga yoqmaydimi?». Ayonki, bu menga yoqmasdi va biz janjallashib ketdik. Qoʻshnilar politsiyani chaqirishdi. Meni olib ketishdi, Diana esa agar meni yana bir marta koʻrib qoladigan boʻlsa oʻldirishini aytib chinqirdi. Xullas, biz ajralishdik, keyinroq uning gʻarbiy sohil tomonlarga koʻchib ketganini eshitdim.
-Ha, Diana, esladim,-dedim men.-Oxirgi marta nima deganing ham esimda.
-Oʻtgan narsa oʻtib ketdi, Bobbi. Men seni allaqachon kechirganman. Oldinroq qoʻngʻiroq qilmoqchi edim, yuragim dov bermadi.
-Meni kechirgansan?-Ha, uning yuragi joyidaga oʻxshaydi. Men kechirimli odamman, shuning uchun gapni ortiqcha chuvalashtirmadim.-Xoʻsh, nega qoʻngʻiroq qilyapsan?
-Singlimni koʻrgani keluvdim. Balki koʻrisharmiz deb oʻyladim.
Ha, singlisi! Men ular oilasining durdonasi deb hisoblagan singlisi. Don Dianadan uch yosh kichik edi. Men Diana bilan uchrashib yurganimda Don meni oʻylab aqldan ozay deb yurardi. Opasi menga toʻgʻri kelmagach, men ikki marta singlisi bilan uchrashdim. Ammo uchrashuvlarimiz uzoqqa choʻzilmadi: Don hali goʻdak edi (boshqacha qilib aytganda, u mening taklifimga koʻnmadi), shuning uchun u bilan uchrashishni bas qildim. Don ham opasi singari telbavor fe’l-atvorli qiz edi. Unga munosabatlarimiz tugaganini aytganimda u jazavaga tushgancha qoʻliga ilingan narsani menga qaratib ota boshladi. U meni telbalarcha sevishini, mening esa ablah inson ekanligimni aytib chinqirardi. Keyinchalik uning Nyu-Yorkka koʻchib ketganini eshitdim. Ammo opa-singillar yana oʻz makonlariga qaytishganga oʻxshaydi.
-E... yoʻq, men unaqa deb oʻylamayman,-javob qildim.-Mening xotinim va ikkita bolam bor.
Uning javobini ham kutmay goʻshakni qoʻyib qoʻydim. Jina ortimda turardi.
-Kim edi u?-soʻradi koʻzlaridan gʻazab uchquni sachrab.
-Diana Makkormik,-dedim men. Miyamda turli xil yolgʻonlar aylanib yursa-da, toʻgʻrisini aytib qoʻya qoldim.-Ikkimiz tanishgunimizga qadar men uchrashib yurgan ayol. Men bilan koʻrishmoqchi ekan.
Jina yuzimga tarsaki tushirdi.
-Uning taklifini rad etib goʻshakni qoʻyib qoʻydim...
-Ablah. Unda raqamimizni qaerdan olgan?
-Balki telefon kitobidan topgandir.
Jina shart burilib xonadan chiqib ketdi. Men hammasi shu bilan yakunlanishiga umid qilardim. Bir oz vaqt oʻtgach, Jina oʻzini bosib oladi. Ammo adashgan ekanman. Ertasiga ertalab xuddi oʻsha vaqtda yana telefon jiringladi. Jina oʻtirgan oʻrnidan sapchib turdi va menga koʻz qirini tashlagancha «Joyingdan qimirlama» dedi.
-Allo? O, yoʻq, afsuski, u telefon oldiga kelolmaydi. Aytdim-ku, kelolmaydi. Menga qara, qanjiq, uning sen bilan gaplashadigan gapi yoʻq.-Jina goʻshakni sharaqlatib joyiga qoʻydi.
Men hiringlagancha unga telefonni uzib qoʻyishni maslahat berdim. Notoʻgʻri maslahat bergan ekanman. Jina goʻshakni menga qarata otdi. Baxtimga sim kaltalik qildi va goʻshak mendan bir necha qadam nariga tushdi.
-Sobiq qanjigʻing,-dedi Jina.-Agar unga rad javobini bergan boʻlsang, yana nimaga telefon qilyapti?
-Mendan hali ham voz kecholmayotgandir-da,-men oʻrnimdan sakrab turishga ulgurdim va ovqat solingan likop boshim ustidan uchib oʻtib devorda kattagina dogʻ qoldirdi. Aftidan, peshonamga faqat shunaqa telba ayollar yozilgan, shekilli. Menimcha, ular mening yuvosh va ogʻir-bosiqligimdan foydalanishadi.
-Menga qara, Jina, bu ayol jinni,-dedim men va u bilan boʻlgan voqeani aytib berdim. Ammo uni ishontira olmadim. Aksiga olgandek, surunkasiga toʻrt kun telefon goh ertalab, goh kechqurun jiringlashdan tinmasdi. Goʻshakni doim Jina koʻtarar va shu zahoti aloqani uzardi. Ish shu darajagacha yetib bordiki, xotinim mensiz uydan chiqmaydigan boʻlib qoldi. Bir haftalardan keyin qoʻngʻiroqlar tindi.
Bir kuni ishdan kelganimda xotinim qoʻlimga bir parcha qogʻoz tutqazdi. Uning lablari asabiy pirpirardi. Qogʻozda men bilan uchrashish iltimosi boʻlib, agar rad etsam, menga yomon boʻlishi haqida tahdidli soʻzlar bitilgandi. Xatni kim yozganligini taxmin qilish qiyin emasdi.
Jina asabiy ovozda dedi:
-Xatni Nikiga beribdi. Uning aytishicha, bir ayol uning maktabiga borib, qoʻliga mana shu xatni tutqazgan. Men politsiya chaqirdim,-u yigʻlab yubordi. «Yigʻlab yubordi» desam toʻgʻri boʻlmas, hoʻngrab yigʻladi. Jinaning oyoqlari bukilib, oʻzini kresloga tashladi. Uni hech qachon bunday abgor holda koʻrmagandim. Rostini aytsam, men ham qoʻrqib ketdim. Diananing bunchalik tajovuzkor ekanligini bilmagan ekanman. Politsiya odatdagidek, hech narsa qila olmadi. Mendan Diananing koʻrinishini tasvirlab berishimni soʻrashdi va oʻn besh yil ichida unutib yubormagan hamma narsamni aytdim: boʻyi besh fut besh dyuym, toʻladan kelgan, lekin unchalik semiz emas, malla sochlari yelkasiga tushadi, koʻzlari jigarrang, burni kichkina. Politsiyachilar bolalarni maktabga mashinada olib borib-olib kelishimizni va doimo kuzatib yurishimizni maslahat berishdi. Shuningdek, biror nima yuz bergudek boʻlsa, xabar qilishimizni aytishdi. Deyarli ikki hafta Diana Makkormikdan hech qanday xabar boʻlmadi, ammo biz uning yon-verimizda ekanligini his qilib turardik. Bir kuni Jina ishxonamga qoʻngʻiroq qildi.
-Koʻchamizda mashina turibdi!-dedi u vahima bilan.-Katta «byuik». Mashinada bir ayol oʻtiribdi. Bobbi, uyga kel.
-Oʻzingni bos, Jina.
-Nima deyapsan! Tezda uyga yetib kel! Men politsiyaga qoʻngʻiroq qilaman.
U goʻshakni qoʻyib qoʻydi va men boshliqqa zarur ish chiqib qolganini aytib uyga yoʻl oldim. Koʻchamiz boshiga burilganimda mashinam yonidan oʻtib ketgan koʻk «byuik» menga tanishdek tuyuldi. Toʻsatdan men bu mashinani keyingi ikki hafta davomida uyimiz yonida bir necha marta koʻrganimni esladim. Rulda ayol kishi oʻtirardi. Koʻzimga quyosh nuri tushgani uchun uning yuzini koʻrolmadim, ammo sochlari malla ekanligini payqadim. Badanimda chumoli oʻrmalagandek boʻldi. Men Xudodan Jinaga hech narsa boʻlmaganligini, bolalar esa koʻchada oʻynamayotganligini yolvorib soʻradim. Bir ozdan soʻng uyga yetib keldim.
-Koʻrdingmi uni?-qichqirdi Jina menga peshvoz chiqib.
-Ha. Mashinani koʻrdim. Rulda kim oʻtirganini bilmadim,-aldadim men, haydovchining kimligiga hech qanday shubham boʻlmasa-da.
-Bobbi, endi nima qilamiz?-xotinim meni quchoqlagancha yigʻlab yubordi. Ilgari uning bunaqa odati yoʻq edi. Biz bir-birimizni quchoqlagancha qoʻrquvdan dagʻ-dagʻ titrardik. Men Diana nima uchun kelgunimcha ketib qolganini tushunmadim. U ishdan erta qaytayotganimni bilmasdi-ku. Ammo nazarimda, xotinim mendan nimanidir yashirayotgandek edi. Chamasi, u mashina yoniga borgan. Men shkafda turadigan ov pichoqlaridan biri joyida yoʻqligini koʻrdim.
Koʻk mashina qaytib koʻzga tashlanmadi va hayotimiz deyarli iziga tushib ketdi. Faqat Jina mashinada ketayotganda ortimizdan biror mashina yursa yoki bolalardan birortasi koʻrinmay qolsa tashvishlanardi. Biz boʻlib oʻtgan voqeani unutgandek edik. Ammo bu uzoqqa choʻzilmadi. Tez orada yana uyimizga qoʻngʻiroqlar boʻla boshladi. Birinchi martasida goʻshakni Jina oldi. Uning rangi oqarib ketdi va goʻshakni indamaygina qoʻyib qoʻydi. Biroq telefon shu zahoti yana jiringladi. Bu safar goʻshakni men oldim.
-Iltimos, goʻshakni qoʻyib qoʻymang, eringizga muhim bir narsani aytishim kerak...
-Menga qara, Diana, iflos, bizni tinch qoʻy!-qichqirdim men va goʻshakni qoʻydim. Telefon yana jiringladi. Jina telefonga tashlandi.
-Erimning gapini eshitmadingmi, tentak? Bizni tinch qoʻy!-Jinaning kutilmagan topqirligidan kulib yuborishimga sal qoldi.-Telefonimizni politsiya eshitib turibdi. Seni topishadi va qamashadi!-U goʻshakni joyiga qoʻyib soʻkindi va simni uzib tashladi. Uyimizda yana ikkita telefon apparati borligini eslatmoqchi boʻldim, ammo fikrimdan qaytdim. Qaytib qoʻngʻiroq boʻlmadi. Diana hammasi befoydaligini tushundi, shekilli.
Hozir esa Diana soʻnggi marta qoʻngʻiroq qilganida u bilan gaplashmaganim uchun afsus qilaman. Oʻshanda u bilan gaplashmay mash’um xatoga yoʻl qoʻygan ekanman. Bir haftadan soʻng biz Jina bilan Sent-Luisdan qaytayotgan edik. Jinaga mening mashina minishim yoqmagani uchun rulda oʻzi edi. 270-shosseda jarlik bor. Jarlik taraf toʻsilmagan. Biz miriqib gaplashib kelayotganimizda kutilmaganda Jina orqani koʻrsatuvchi koʻzguga qaradi va xavotir bilan pichirladi:
-E Xudoyim.
Men ortimga oʻgirildim va bizni quvib kelayotgan mashinaga koʻzim tushdi. Anchagina qorongʻu boʻlgani uchun uning rusumi va rangini farqlay olmadim. Tez orada mashina biz bilan yonma-yon boʻldi. U koʻk «byuik» edi.
-Bu oʻsha. E Xudoyim, bu oʻsha!-chinqirdi Jina.
-Oʻzingni bos. Seni deb halokatga uchrashimiz mumkin. Bu oʻsha mashinaga oʻxshaydi, xolos.
Jina menga qoʻrquv va gʻazabga toʻla nigoh bilan qaradi. Baxtimizga bizni qoʻrqitgan mashina shuvillab koʻzdan gʻoyib boʻldi. Jina hali ham qaltirar, ammo mashinani bir tekisda haydab borardi. Bir payt men chap tomonimga qaradim va yuragim toʻxtab qolganday boʻldi.
-Jin ursin!
-Nima boʻldi, Bobbi?
Men qichqirib yubordim. Bu qichqirigʻim nafaqat Jinani, oʻzimni ham qoʻrqitib yubordi.
-Ehtiyot boʻl!-boʻkirdim men.-Tormozni bos!
Ammo kech boʻlgandi. Bizni bir oz oldin quvib oʻtgan mashina chap tomonimizda ketib borardi. U kutilmaganda oʻngga burilib, mashinamizga urildi. Jina mening ustimga uchib tushdi, mashinamiz esa yoʻldan chiqib, jarlikka quladi.
Kasalxonada oʻzimga keldim. Shu zahoti oʻrnimdan turdim va darhol joyimga yotdim, chunki boshim aylanib ketgandi.
-Tinchlaning,-dedi hamshira ustimga egilib.-Hammasi yaxshi boʻladi.
-Xotinim qani?
Ammo men hammasini anglab yetgandim. Hamshira ham mening gumonimni tasdiqladi. Jina halok boʻlgandi. Uch hafta xuddi tuman ichida yashagandek boʻldim. Tashqariga deyarli chiqmadim, chunki har bir qora sochli ayol koʻzimga Jina boʻlib koʻrinardi. Ota-onam, qaynonam navbat bilan bolalarimga qarashar, menga dalda berishga urinishardi.
Jinaning oʻlimidan keyin bir oycha oʻtgach, bir kuni ertalab telefon jiringladi. Men qoʻngʻiroq qilayotgan kim ekanligini darrov tushundim, ammo baribir goʻshakni koʻtardim.
-Salom, Bobbi, bu menman. Qalaysan?
Uning quvnoq ovozi yurak-yuragimni zirqiratib yubordi.
-Juda yomon.
-Afsus. Ammo seni qanday xursand qilishni bilaman. Koʻrishmaymizmi? Men «Druri» mehmonxonasidaman. Ikki yuz ellik yettinchi xona. Koʻrishguncha.
«Agar bu xotin meni yoniga boradi deb oʻylayotgan boʻlsa, chindan ham aqldan ozibdi», oʻyladim men. Biroq miyamga bir fikr kelib qoldi. «Agar Diananing qotilligini tan oldirsam-chi?». Men yotoqxonaga kirib javon gʻaladonini ochdim va eski-tuskilar ichini titkilay boshladim. Eng pastda diktofon yotardi. Uni yoqib koʻrdim. Ishladi. Diktofonni orqa choʻntagimga soldim, ov pichogʻimni ham olmoqchi boʻldim, lekin «Dianani gapirtira olsam, qolganini politsiya hal qiladi» degan qarorga kelib bu fikrdan qaytdim.
Xona eshigi taqillatishim bilan ochildi. Diananing lablarida tabassum oʻynardi. Sochlari yana ham sargʻaygan, yuziga sepkil toshgandi.
-Bobbi, nihoyat! Xursandman.-U meni ichkariga olib kirdi, quchoqladi va lablarini lablarimga bosdi. Diananing qoʻllari yelkamdan pastga tusha boshladi va uning qoʻllaridan ushlab oldim. Uning quchogʻidan chiqib sezdirmasdan diktofonning yozuv tugmasini bosdim.
-Nega bunday qilding, Diana? Nega xotinimni oʻldirding?
U indamaygina iljaydi va yana meni oʻpishga urindi. Bu safar oʻyinni davom ettirish niyatida unga qarshilik qilmadim. Yo Xudoyim, qusib yuborishimga sal qoldi. Koʻnglim aynib ketay deyishiga qaramasdan lablarimni olib qochmadim.
-Bobbi, seni judayam sogʻindim. Meni tashlab ketganingdan beri faqat va faqat seni oʻylayman. Senga oʻxshaydiganini topish umidida koʻplab erkaklar bilan uchrashdim. Keyin esa menga bu yerda ish taklif qilib qolishdi. Endi xotining yoʻq, bizga hech narsa xalaqit bermaydi.
Unga ish taklif qilishgan? Tushunmadim. Men unga diqqat bilan tikildim va savolimni qaytardim:
-Ammo oʻldirishning nima keragi bor edi?
-Bobbi, nahotki tushunmaysan? U oramizga gʻov boʻlayotgandi.
Uning bu qadar hissiz soʻzlashi meni ajablantirdi.
-Ammo meni ham oʻldirib qoʻyishing mumkin edi.
-Ha. Lekin sen tirik qolding. Demak, ikkimiz birga boʻlishimizni taqdirning oʻzi xohlagan.
U yana menga yopishdi, ammo bu safar gʻazabimni bosib turolmadim. Uni surib tashladim va boʻkirdim:
-Qotil! Sen xotinimni oʻldirding, men seni oʻldiraman!
Qonim qaynab ketdi. Umrimda hech qachon bunchalik gʻazablanmagandim. Jahlga minganimdan oʻzimni idora qilolmasdim. Men oldinga tashlandim va Diananing yuzi qoʻrquvdan bujmayib ketdi. Ammo u voqealarning bunday rivojiga ham tayyorgarlik koʻrgan ekan. U qoʻliga kattagina pichoqni oldi va qornimga hamla qildi. Oʻzimni orqaga tashlashga ulgurdim. Pichoq terimni tilib oʻtdi. Men uning qoʻlidan ushlab chap tomonga qayirdim. Bilagi qirsillab sindi. Pichoq yerga tushdi. Oʻng oyogʻim bilan Diananing qorniga oʻxshatib tepdim. U bukchayib qoldi. Pichoqni olish uchun egilishim bilan u oʻziga kelib uzun tirnoqlari bilan yuzimni timdalash uchun tashlandi. Qoʻlimdagi pichoqni unga toʻgʻriladim. Pichoq Diananing tomogʻiga sanchildi. U xirillagancha tomogʻini changalladi va yiqildi. Uning barmoqlari orasidan tizillab qon otilar, men uning jon berishini kuzatib turardim.
-E Xudo, Bobbi, nima qilib qoʻyding?-orqamda tanish ovoz eshitildi. Men keskin oʻgirildim va Diana Makkormik bilan yuzma-yuz boʻldim. Shu zahoti hammasini tushundim va yerga oʻtirib qoldim. Men hozirgina Donni oʻldirgandim. Oʻrnimdan turishga urindim.
-E Xudoyim,-dedi u singlisining jasadiga qararkan. Uning koʻzlari yoshga toʻldi.-Seni ogohlantirishga harakat qildim, Bobbi. Singlim aqldan ozib qolgandi. U faqat sen haqingda oʻylar, necha yildan beri faqat sening ismingni aytardi. Keyin esa qaerda yashashingni bilib olibdi. Uni toʻxtatishga urindim, senga juda koʻp marta qoʻngʻiroq qildim, ammo xotining ikkingiz men bilan gaplashishni istamadinglar.-Diana Donning jasadi ustiga engashdi, uning boshini tizzasi ustiga oldi.-Kecha u menga qoʻngʻiroq qilib nihoyat senga yetishganini aytdi. Xotiningni Don oʻldirgandi. O, Bobbi...
* * *
-Ha,-dedi Oskar.
-Menga oʻn besh yil berishdi.
-Men bir narsaga tushunmayapman.
-Nimaga?
-Sen bu yerda nima uchun oʻtirganingga. Nahotki Diana toʻgʻrisini aytmadi? Buning ustiga diktofoningda yozuv bor edi.
-Diana yolgʻon koʻrsatma berdi. U singlisini men ta’qib qilganimni aytdi. Xotinimni ham oʻzim oʻldirganimni, keyin esa Donga hujum qilganimni aytdi. Yozuvga kelsak... Diktofonning batareykasi oʻtirib qolgan ekan. Faqat suhbatimiz boshidagi oʻpishganimiz yozilgan, xolos.
